YERİN VE EVRENİN OLUŞUMU

YERİN VE EVRENİN OLUŞUMU

Yeryuvarlağının oluşumu doğrudan Güneş
sisteminin oluşumu ile ilgilidir. Güneş sistemi ve Dünyamızın oluşumu
ile ilgili olarak yapılan çalışmalar henüz yenidir ve yaklaşık olarak
300 yıllık bir dönemi kapsamaktadır.

Bilimsel görüşler Güneş
sisteminin tek parça olduğu ve daha sonra parçalanarak günümüzdeki
şeklini aldığını göstermektedir. Ancak parçalanmanın nasıl olduğu
konusunda farklı görüşler ortaya atılmaktadır.

Güneş sisteminin
ve evrenin oluşumu ile ilgili olarak ortaya atılan en son görüş Edwin
HUBBLE tarafından 1965 yılında ortaya atılmıştır. BigBang adı verilen bu
toriye göre evren büyük bir patlama sonucunda meydana gelmiştir.Patlama
ile başlangıçta galaksiler ,yıldızlar ve gezegenler birbirlerinden
uzaklaşmaya başlamışlardır. Bu teori Stephan HAWKİNG tarafından daha da
geliştirilmiştir.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Yerkabuğu yukarıdaki şekilde de görüldüğü gibi üç
farklı bölümden oluşmaktadır.

1. Yerkabuğu : Yerkabuğunun
ortalama kalınlığı karalarda 35-40 km ,denizlerde ise 8-10 km dir.
Yerkabuğu yoğunluğu ve kalınlığı farklı iki tabakadan oluşur. Bunlar;

a)
Sial: Üzerinde yaşadığımız katmandır.Katmanı oluşturan taşlar
tamamen katılaşmıştır. Yoğunluğu 2,7 gr/cm3 dür. Bu değer yer
katmanlarındaki en düşük yoğunluktur.Katmanı oluşturan taşlar daha çok
volkanizmanın etkisi ile oluşmuştur. Silisyum ve alüminyum bileşikleri
fazla olduğu için bu isim verilmiştir. Sial tabakasının kalınlığı
karalarda fazla, denizlerde azdır. Granit , kalker ve kumtaşı gibi
hafif olan taşlardan oluşur.

b) Sima : Sial katmanının
altında yer almaktadır. Bu katman henüz katılaşmamış taşlardan oluşur.
Yoğunluğu daha fazla olan bazalt türü taşlardan oluşur. Bu kat içindeki
yoğunluk 3,3 gr/cm3 dür. Sima katında kalınlık çok fazla bir değişikliği
uğramaz . Ancak Sial katmanının tersine kalınlığı karalarda az , deniz
diplerinde fazladır.

2. Manto: Yer kabuğunun altında yer
almaktadır ve malzemeler koyu eriyik haldedir. Yer hacminin en büyük
bölümüdür (%80).İç kuvvetler enerjisini bu katmandan alır. Volkanizma
sırasında yeryüzüne çıkan malzemeler daha çok bu katmandan
gelir.Bazaltik haldeki manto hareket halindedir. Örneğin tektonik
depemlerin ve volkanizmanın meydana gelmesi mantoda meydana gelen bu
hareketlerle ilgilidir.

3. Çekirdek: Yeryuvarlağının en iç
kısmında çekirdek bölümü yer almaktadır. Yoğunluğu ve kalınlığı en fazla
olan katmandır. 2890 km derinlikten başlayarak 6371 km ‘ye kadar devam
etmektedir. İki bölümden oluşmaktadır.

a. Dış Çekirdek :
Alt mantodan sonra dış çekirdeğe geçilir.Yerin 2890 km ile 5150 km
derinlikleri arasında yer alır.

b. Dış Çekirdek :
Yerkürenin merkezinde bulunan katdır. Sıcaklığın 6300 0C ‘ ye kadar
yükseldiği tahmin edilmektedir.Yoğunluk 13,6 gr/cm3 ‘e kadar
ulaşmaktadır. Yoğunluğun fazla olmasından dolayı burada bulunan
malzemeler katı haldedir.

Not : Yeryuvarlağının iç yapısı ile
ilgili bilgiler daha çok teorilere dayanmaktadır. Şu ana kadar yerin
merkezine doğru açılan en derin kuyu 10 km civarındadır. Yerin merkezi
ile ilgili bilgiler şu yöntemlerden yararlanarak elde edilmektedir.

1.
deprem dalgaları

2. volkanizma sırasında çıkan malzemelerin
incelenmesi

3. taşların incelenmesi

4. yerkabuğundaki
sıcaklık değişimlerinin incelenmesi