Volkanizma Nedir, Volkanizma Oluşumu

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Mağmanın yerin derinliklerinden hareket ederek yer
yüzüne çıkması veya yer yüzüne yakın derinliklere kadar gelerek soğuması
olayına volkanizma denir.

Volkanik faaliyetler meydana
geldikleri yere göre adlandırılır.

A - DERİNLİK VOLKANİZMA

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Yer kabuğunun tabakaları arasına sokulan mağma yüzeye
çıkmadan çeşitli derinliklerde katılaşarak batolit, dayk, lokolit, sill
gibi değişik şekiller oluşturur.

Bu şekiller dış kuvvetlerin
üstteki tabakları aşındırması sonucu yüzeye çıkabilirler.

B-
YÜZEYSEL VOLKANİZMA


[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Yer kabuğundaki kırık hatları boyunca mağmanın yer
yüzüne çıkmasıyla volkanik püskürmeler meydana gelir.

Volkanizma
sırasında mağma katı, sıvı ve gaz halinde yer yüzüne çıkar. Çıkan sıvı
maddelere lav, katı maddelere tüf denir. Gazların çoğu ise su buharıdır.

Yüzeysel
volkanizmada lav akıntısı ve volkanik patlamalar meydana gelirken
volkan tüfü, lapilli ve volkan bombası gibi malzemeler de yeryüzüne
çıkar.

Volkanizma ile çıkan malzemeler çıktığı yerde birikerek
volkan konilerini oluşturur. Bunların tepesinde bulunan çukurluğa krater
denir.

Mağmanın koni içinden yükselerek kratere ulaştığı yere
ise volkan bacası denir.

Bazı volkan dağları oluştuktan sonra
tekrar püskürme olabilir. Daha sonra meydana gelen püskürme ile koninin
tepe kısmı parçalanabilir. Böyle oluşmuş çanaklara kaldera denir.
Nemrut gölü böyle bir kaldera içinde oluşmuştur.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Volkanik alanlarda gazların basıncı ile üstteki
kütleyi patlatarak oluşturduğu çukurluğa patlama çukuru veya maar denir.
Bu çukurlukta su birikmesi sonucu göl oluşur.

Yurdumuzda
Konya-Karapınar'da oluşmuş Meke Tuzlası (Gölü) buna örnektir.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Volkanik şekillerin biçimi, volkanlardan çıkan
maddelerin özelliğine ve volkanik faaliyetlerin süresine bağlıdır.

1-KALKAN
VOLKANLAR

Lavların akıcılığı fazla (bazik karakterli) ise
yükseltisi az olan yayvan görünüşlü volkan konisi oluşur. Bunlara
kalkan veya plato volkanlar denir.

ör: Karacadağ volkan dağı
(Diyarbakır)



2-TABAKALI VOLKANLAR

Mağmadan gelen
malzemenin asit karakterli ve yoğun lavlar şeklinde yüzeye çıktığı
arazilerde dik volkan konileri oluşur.

Lavların fazla akışkan
olmaması nedeniyle tabakalar halinde biriktiği bu konilerde, ana koninin
etrafında daha küçük parazit koniler de yer alır.

Japonya’daki
Fuji, Filipinler’deki Mayon, Türkiye’deki Ağrı Dağı bu tür dağlara
örnektir.

3-TÜF KONİLERİ

Volkanlardan çıkan kül, kum ve
çakıl gibi katı maddelerin birikmesiyle oluşan küçük konilerdir.
Örnek;Kula Volkanları-Manisa

YERYÜZÜNDEKİ BAŞLICA VOLKANİK
BÖLGELER

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]


Büyük Okyanus çevresi (en fazla bu bölgede
görülmektedir. Bu sebeple buraya Pasifik Ateş Çemberi denir.)

Atlas
Okyanusunun orta kesimi,

Akdeniz ve çevresi

Doğu Afrika