ATATÜRK’ÜN telgraflarında Türk dili

ATATÜRK’ÜN
TELGRAFLARINDA TÜRK DİLİ
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
Dolmabahçe Sarayı önünde öğrenci Mustafa ve
öğretmenine iltifatı - 19 Eylül 1930

1)İNGİLİZCE HECEYİ SADELEŞTİRME
CEMİYETİNİN TEBRİKİNE VERİLEN CEVAP
(28. II. 1929)
Heceyi Sadeleştirme Cemiyeti Glascow Şubesi Azalarına
Aziz Efendiler,
Türk alfabesinin sadeleştirilmesi hakkındaki tebrikinizi memnuniyetle
aldım. Şurasını tecrübe ile zikredeyim ki, hece ve alfabe ıslahı,
hakikaten çocukları müşkülâttan kurtaran onlara küçük yasta muvaffakiyet
lezzetini tattıran en müessir vasıtadır. Yaşlı adamların sevinçleri ise
daha aşikârdır. İnsanlar arasında kolay ve hevesli okumak vasıtasının
temin edilmesi hem milli inkişafa hem de milletler arasında anlaşmağa
çok hâdimdir.
Centilmen hareket ve hissiyatınız beni çok mütehassis etti.
Teşekkürlerimi ve yolunuzda muvaffakiyet temennilerimi beyan ederim Aziz
centilmen Efendiler.
Türkiye Reisicumhuru
Gazi Mustafa Kemal
H.M: 1 Mart 1929
2)YENİ TÜRK HARFLERİNİN KABULÜNÜN
ONUNCU YILDÖNÜMÜ DOLAYISİLE ÇEKİLEN TELGRAF
(9. VIII. 1938)
Saffet Arıkan
Kültür Bakanı Ankara
Türkün kültür sahasındaki
kabiliyetinin inkişafına temel olan harf inkılâbının onuncu yıl dönümü
münasebetile gönderdiğiniz telgrafı memnuniyetle aldım. Teşekkür eder ve
milletimize kültür sahasında sonsuz başarılar dilerim.
K. ******
Ulus: 11 Ağustos 1938
3)TÜRK DİLİ ARAŞTIRMA KURUMUNUN 3.
KURULUŞ YILDÖNÜMÜ MÜNASEBETİYLE GÖNDERİLEN SAYGI VE TEŞEKKÜR TELGRAFINA
CEVAP

12 Temmuz 1935
Türk Dili Araştırma Kurumu Genel
Sekreterliğine,
Türk Dili Araştırma Kurumu’nun
üç sene içinde yaptığı işler çok büyüktür. Kurum içinde çalışan
arkadaşlar bununla öğünebilirler. Kamunuzu kutlular, tam başarılar
dilerim.
Reisicumhur
K. ******
Ayın Tarihi, sayı: 20, 1935, s.7
4)HARF İNKILÂBINDAN SONRA KARADENİZ
HAVALİSİ MEBUSLARININ VAPURLA, YENİ HARFLERİ VATANDAŞLARA ÖĞRETMEK ÜZERE
SEÇİM BÖLGELERİNE GİTMELERİ ESNASINDA ÇEKTİKLERİ TELGRAFA, CEVAP
(14. IX. 1928)
Refit Paşa vapuru.
Rize Mebusu Ali
Karahisar Mebusu Mehmet Emin
Kars Mebusu Ahmet
Artvin Mebusu Mehmet Ali
Giresun Mebusu Kâzım
Samsun Mebusu Râna
Tokat Mebusu Bekir Lütfü
Ordu Mebusu Recai
Samsun Mebusu Âdil.
İdealist arkadaşlarım, Büyük
milletimizi irşat için Karadenizin dalgaları sinesinde beni, aciz
arkadaşlarınızı hatırladığınızdan çok müte-hassis oldum. Cümleniz için
millete nafi olmanızı temenni ederim. Aynı dalgalar içinde sizi de
karanlık gecenin milletimiz için nur saçan rehberleri olarak takip
ediyorum. Muvaffakiyet.
Gazi Mustafa Kemal
Yücel Dergisi, cilt: VIII, sayı:
46, 1938, s. 233
5)YENİ HARFLERİN
TATBİKİ MÜNASEBETİYLE BAŞBAKANLIĞA GÖNDERİLEN YAZI
(21. IX. 1928)
Başvekâlete
Yeni harflerin tatbikatını memleketin pek çok yerinde gördüm.
Şehirlerde, köylerde, her yerde halk yeni harflerle okuyup yazmaya
geçmiştir. Halk yeni yazının kolaylığından memnundur. Yalnız her yerde,
şehirde ve köyde, memurda ve muallimde zihinleri karıştırıp şaşırtan,
bağlama çizgisinin doğru olarak kullanılmasındaki endişe vaziyetidir.
Bu sıkıntı harflerin kolaylığına, sevk ve neşeye dokunacak derecede
kendini hissettirmektedir.
Encümen esasen yeni harflerle yazıya başlanırken uzun kelimemizin
hecelenmesini, seçilmesini kolaylaştıracak bir çare olmak üzere
bağlamayı düşünmüş ve bağlamanın kalkmasını ileriye bırakmıştı. Yeni
harflerin kabul ve taammümündeki tehalük ve sürat bu zamanın geldiğini
gösteriyor. Bilâkis bağlama çizgisinin kalkması halkın öğrenmesini pek
çok kolaylaştıracak ve şevklendirecektir. Bu sebeple ve halk içinde
müşahedelerime güvenerek atideki esasları kabul etmek faydalı ve lâzım
görülmüştür.
1.İstifham edatı olan “mi, mı, mu, mü” umumiyetle
ayrı yazılır. Meselâ: geldi mi? gibi fakat kendinden sonra gelen her
türlü lahikalarla beraber yazılır, meselâ geliyor musunuz? ben miydim?
gibi.
2.Rabt edatı olan “ki” ve dahi manasına olan “de, da”
müstakil kelime olarak ayrı ayrı yazılır meselâ: Görüyorum ki sen de
iyisin, gibi.
3.Türk gramerinde bağlama işareti olan (-)
kalkmıştır. Binaenaleyh fiillerin tasriflerinde ve isim ve sıfatların
fiil gibi tasriflerinde lahikalar çizgi (-) ile ayrılmazlar, beraber
yazılırlar. Meselâ: geliyorum, gideceksiniz, görecekler, yapmalıyım,
gideyim, gidebilirim, söyleyesin, güzeldir, demirdir, gibi.
Kezalik ile, ise, için, iken kelimelerinin muhaffetleri olan le, se,
çin, ken şekilleri kendinden evvelki kelimeyle bitişik yazılır. Çizgi
ile ayrılmaz meselâ: Ahmetle, buysa, seninçin, gelirken, gibi. Meselâ:
mertçe, benimki, yarinki, hasta iyicedir, iyice anladım.
4.Türkçede henüz mevcut olan farisi terkiplerden dahi
bağlama çizgisi yoktur. Terkip işareti olan sadalı harfler (i) ilk
kelimenin sonuna eklenir, meselâ: hüsnü nazar gibi.
Şimdiye kadar tabı ve neşolunmuş muhtelif vesaitler bu esaslara göre
derhal en seri bir surette tashih olunmak lazımdır.
Gazi M. Kemal
H.M: 22 Eylül 1928
6) ÜÇÜNCÜ
DİL BAYRAMI MÜNASEBETİYLE TEBRİK TELGRAFI
21. IX. 1935
İbrahim Necmi Dilmen
Türk Dil Kurumu Genel Sekreteri, Dolmabahçe
Üçüncü Dil Bayramını kutlayan
telgrafınızı aldım. Türk Dil Kurumunun verimli çalışmasını ve bütün
yurttaşların dil işlerine gösterdiği büyük ilgiyi sevinçle anarım.
Bayramınız kutlu olsun.
Kemal ******
Türk Dili T. D. K, sayı: 13.
1935, s. 1
7) ÖZ
TÜRKÇE YOLUNDA BAŞARILARINDAN DOLAYI İSTANBULDA MİLLİ TÜRK TALEBE
BİRLİĞİNE GÖNDERİLEN TELGRAF
(27.III.1933)
İstanbul’da Milli Türk Talebe Birliğine
Milli ülküye ulaştıran öz dil yolunda durmadan, şaşmaz büyük adımlarla
yürümeğe verdiğiniz değerden dolayı sizi överim. Yürekten sevgiler
çocuklarım.
Reisicumhur
Gazi Mustafa Kemal
H.M: 28 Mart 1933
8- DİL
BAYRAMINI TEBRİK

(27. IX. I938)
Bay İbrahim Necmi Dilmen
Türk Dil Kurumu Genel Sekreteri,
Dil Bayramı münasebetiyle bana karşı gösterilen temiz duygulardan çok
mütehassis oldum. Teşekkür eder, verimli çalışmalarınızda sürekli
başarılar dilerim.
K. ******
Türk Dili, T. D. K.,sayı: 31-32,
1938
9) YENİ
TÜRK HARFLERİNİN KABULÜ MÜNASEBETİYLE MAARİF VEKİLİNE VERİLEN CEVAP

(28. VIII. 1928)
Ankarada Maarif Vekili Necati Beyefendiye cevaptır.
Yeni Türk yazısını öğrenmek ve öğretmek hususunda memleketin her
tarafında sarf edilen hummalı faaliyet ve mesaiye derin bir haz, ve
memnuniyetle müşahede ediyorum. Bu işde herkesten büyük vazife ve
mesuliyeti deruhte eden fedakâr ve çalışkan muallim arkadaşlarımızın
işar buyurulun azimkâr kararları ayrıca baisi memnuniyet oldu.
Muvaffakiyetler temenni ve cümlesine teşekkürler ve selamlarımın
iblağını rica ederim.
Reisicumhur
Gazi Mustafa Kemal
Ayın Tarihi: 1928, 53, s.3669
10) YENİ
HARFLERİN KABULÜ DOLAYISIYLA GEMLİK’TEN BİR KESİM ESNAFIN MEKTUPLARINA
VERİLEN CEVAP
(28.IX.1928)
Gemlikte: Gazozcu Haydar,
Tuhafiyeci Yahya, Zahireci İsmail, Bekir, Ali, Adil ve Hüseyin, zürradan
Ethem, zeytinci Mustafa, Sait, bakkal Osman ve Halit Efendilere
C:
Okuma ve yazmayı bir haftada öğrenmek gayretini
gösterdiğinizden memnun oldum, tebrik ederim.
Arabî ve Farisi kelimelerde (k) ve (g) nin önlerine (h) gelmesi
meselesiyle zihinlerinizi işgal ve teşviş etmeyiniz.
Tesbit edilmekte olan lügat bunu arzınız veçhile halledecektir efendim.
Reisicumhur
Gazi Mustafa Kemal
H.M.: 29 Eylül 1928
11) DİL
BAYRAMINI TEBRİK

29. IX. 1936
Bay İ. N. Dilmen
Türk Dil Kurumu Genel Sekreteri,
Dil Bayramını mesai arkadaşlarınızla birlikte kutluladığınızı bildiren
telgrafı teşekkürle aldım. Ben de sizi tebrik eder ve Türk Dil Kurumuna
bundan sonraki çalışmalarında da muvaffakiyetler dilerim.
K. ******
Türk Dili, T. D. K.,sayı: 20,
1936,s
12) DİL
BAYRAMINI KUTLAMA TELGRAFI
(29. IX. 1937)
Bay İbrahim Necmi Dilmen
Türk Dil Kurumu Genel Sekreteri,
Dil Bayramı münasebetiyle Türk
Dil Kurumunun hakkımdaki duygularını bildiren telgrafınızdan çok
mütehassıs oldum. Teşekkür eder, değerli çalışmalarınızda
muvaffakiyetlerinizin temadisini dilerim.
K. ******
Türk Dili (Belleten) T. D. K.
Sayı: 23-24

TÜRKÇE
ÖĞRETMENLERİNİN ATATÜRK’E SAYGI TELGRAFI
Reisicumhur Gazi Mustafa Kemal
Hazretleri’ne
İnkılâp Türkiye’sini kuran Büyük
Dâhi’nin medeniyet ve kültürümüzün dönüm noktasını teşkil eden Harf ve
Dil İnkılâbımızın bütün icaplarını mekteplerde tamamen tatbik edebilmek
çarelerini aramak için bugün Ankara’da toplanan bütün memleket Türkçe
muallimleri ilk vazife olarak kalblerinden gelen en derin tazimlerinin
Büyük Kurtarıcı’ya iblâğı şerefini bendenize tevdi ettiler. En büyük
tazimlerimizle arza müsaraat eylerim, Efendim Hazretleri.
2.8.1930
Maarif Vekili
Cemal Hüsnü
(Cumhuriyet : 3.8.1930, s.3)
ATATÜRK’ÜN
TÜRKÇE ÖĞRETMENLERİNE TEŞEKKÜRÜ
Maarif Vekili Cemal Hüsnü
Beyefendi’ye
C. Ankara’da toplanan Türkçe
muallimlerimizin iblağ buyurulan hislerinden mütehassis oldum. Pek
yüksek ve vatanî vazifelerinde muvaffakiyet temenni ederim, efendim.
3.8.1930
Reisicumhur
Gazi M. Kemal
(Cumhuriyet : 6.8.1930, s.3)
NOT: Bu Belgeler, [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]’ den alınmıştır. Teşekkür ederiz.