Solunum Sistemi

Solunum Sistemi

Canlılık faaliyetlerinin gerçekleşmesi için
enerji gerekir. Hücrelerimizde mitekondrilerde besinlerin oksijenle
yakılmasıyla su, karbondioksit ve enerji açığa çıkar.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Canlıların büyük bir bölümü hayatını devam
ettirebilmek için hücrelere oksijen iletmek ve hücrelerde oluşan karbon
dioksiti de dışarıya atmak zorundadır. Bu olaya solunum, bunu
gerçekleştiren sisteme de solunum sistemi denir.

[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

Solunum Sisteminin Görevleri
1.
Atmosferde bulunan oksijen gazını dolaşım sistemine aktarır.
2.
Hücre içi solunumu sonucu oluşan atık maddeler (karbondioksit, su
buharı) dolaşım yoluyla akciğere taşınır. Bu atık maddeleri vücuttan
uzaklaştırır.

Solunum Organları
a. Burun: İnsanda solunum
sistemi burunla başlar. Burnun yapısında kıllar, mukuslu yüzey ve yüzeye
yakın kılcal damarlar bulunur. Bu yapılar, solunum esnasında alınan
havanın, mikrop ve tozlarının tutulmasını, ısınmasını ve
nemlendirilmesini sağlar.

b. Yutak: Ağız ve burun boşluğunun
birleştiği yerdir. Alınan havanın soluk borusuna, besinlerinde yemek
borusuna geçmesini sağlar.

c. Gırtlak: Yutaktan gelen havayı
solukborusuna ileten organdır. Kıkırdaktan yapılmıştır. Ses telleri
gırtlakta bulunur.

d. Soluk Borusu: Yutak ile akciğer arasında
bulunur. Kıkırdak halkalı yapıdadır. Akciğere hava iletimini sağlar.
Soluk borusunun içinde titrek tüylü epitel doku bulunur. Ayrıca soluk
borusunun içi kaygan ve yapışkan sıvı ile kaplıdır. Bu madde toz ve
mikropları tutar.

e. Akciğer: sağ ve solda birer adet bulunur.
Soluk borusu akciğerlere gelince bronş adı verilen iki kola ayrılır. Her
bir kol ise yan kollara ayrılır. Her bir yan kola bronşçuk denir.
Bronşçukların ucunda şişebilen hava kesecikleri vardır. Hava
keseciklerinin ucunda ise alveol denilen bölümler bulunur.
√
Oksijen ve karbondioksit değişimi alveollerle kılcal damarlar arsında
gerçekleşir.

Akciğerlerde kanın temizlenmesi
√ Akciğer
atardamarı akciğere gönderilen kirli kanda (karbondioksitçe zengin kan)
bulunan karbondioksit akciğer kılcallarından alveollere geçer.
√
Soluk alma ile alveollere kadar gelmiş olan oksijen ise kılcal damarlara
geçer. Böylece kirli kan temizlenmiş olur.
√ Akciğer toplardamarı
ile kalbe getirilen temiz kan buradan vücudun her bölgesine dağıtılır.
√
Alveollere geçmiş olan karbondioksit ise soluk verme yoluyla dışarı
atılır.

Diyafram ve Göğüs Kasları
Diyafram kası, göğüs
boşluğuyla karın boşluğunu birbirinden ayırır. Kasılıp gevşeyerek
akciğere hava
giriş çıkışını kolaylaştırır. Göğüs kasları gevşeyerek
göğüs kafesinin hacmini değiştirir. Akciğerlere hava giriş çıkışını
kolaylaştırır.

Soluk Alıp Verme
a. Soluk Alma Mekanizması

1.
Göğüs kasları ve diyafram kası kasılır. Diyafram düzleşir.
2. Göğüs
boşluğunun hacmi artar.
3. Akciğer genişler ve iç basıncı düşer.
4.
Oksijence zengin hava akciğere dolar.
5. Oksijen kana, karbon
dioksit hava keseciklerine geçer.

b. Soluk Verme Mekanizması
1.
Göğüs ve diyafram kasları gevşer.
2. Göğüs boşluğunun hacmi azalır.
3.
Akciğer küçülür, iç basınç artar.
4. Kirli hava dışarı atılır.

c.
Solunum Sisteminin Sağlığı
Solunum sisteminin sağlığının
korunması için temiz havalı ortamlarda bulunulmalıdır. Sigara
içilmemeli; sigara içilen, havasız ortamlardan kaçınılmalıdır. Burundan
nefes almaya özen gösterilmelidir.
Soğuk, tozlu, çok kuru
yerlerde bulunmaktan kaçınılmalıdır. Solunum yoluyla nezle, grip,
bronşit, zatürre, verem, kabakulak, kızıl, kızamıkçık, kızamık, suçiçeği
difteri gibi hastalıklar bulaşabilir.