LOZAN BARIŞ ANTLAŞMASI

(24 TEMMUZ 1923)

İtilaf Devletlerinin çıkar elde etmemesi için
Lozan Konferansı'ndan hemen önce Saltanat kaldırıldı (1 Kasım 1922).
Böylece Türkiye'deki tek yönetim merkezi TBMM oldu.

Konferansa
Katılan Ülkeler:

20 Kasım 1922'de toplanan konferansa Türkiye,
Yunanistan, İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Romanya ve Yugoslavya
katıldı. Boğazlar ile ilgili görüşmelere ayrıca; Sovyet Rusya ile
Bulgaristan katıldı.

Türkiye adına konferansa Dış işleri Bakanı
İsmet Paşa katıldı.

Türk tarafının konferanstan beklentileri
şunlardı:

- Misak-ı Milli'de belirlenen esasları gerçekleştirmek,

-
Kapitülasyonları kaldırmak,

- Doğu Anadolu'da bir Ermeni devleti
kurulmasına engel olmak,

- Yunanistan ile olan sorunları çözmek.

Türkiye,
konferanstan önce kapitülasyonlar ve Ermenilerin toprak isteği
konularında taviz verilmemesini, bu konular istenen şekilde
sonuçlanmazsa konferansın terk edilmesini kararlaştırdı.

Konferansta
çözülmesi gereken üç önemli konu vardı:

1. Türk-Yunan barışı,

2.
Yeni Türk devletinin sahip olacağı haklar,

3. Kapitülasyonların
kaldırılması.

İtilaf Devletlerinin katı tutumu yüzünden 4 Şubat
1923'te görüşmeler kesildi. Türk heyeti Ankara'ya geri döndü. Savaş
durumunun yeniden başlaması ihtimaline karşı savaş tedbirleri alındı.
İtilaf Devletlerinin 23 Nisan 1923'de TBMM'yi yeniden daveti ile
konferans tekrar başladı. 24 Temmuz 1923'te Lozan Barış Antlaşması
imzalandı.

Lozan Barış Antlaşması'nın maddeleri:

a)
Sınırlarla ilgili maddeler:

1. Trakya'da Yunanistan ile olan
sınır, Mudanya Ateşkes Anlaşması'nda belirlenen şekliyle kabul edildi.

2.
Suriye sınırı Ankara Antlaşması'nda belirlenen şekliyle kabul edildi.

3.
Irak sınırının Türkiye ile İngiltere arasında yapılacak ikili
görüşmelerle belirlenmesi kararlaştırıldı.

4. Irak sınırı 1926'da
yapılan Ankara Antlaşması ile çizildi.

b) Boğazlarla ilgili
maddeler:

1. Barış zamanında savaş gemileri hariç bütün gemiler
Boğazlardan serbestçe geçebilecekti. Savaş zamanında ise Türkiye
Boğazlar üzerinde istediği gibi davranma hakkına sahip olacaktı.

2.
Boğazların her iki tarafı askerden arındırılacaktı.

3.
Boğazların yönetimi başkanı Türk olan uluslar arası �Boğazlar
Komisyonu�na bırakılacaktı.

c) Adalar ile ilgili madde:

1.
Bozcaada ve Gökçeada Türkiye'ye verildi. Balkan Savaşları sonunda
kaybedilen adalardan Türk sınırına yakın olanlar, askersiz hale
getirildi.

d) Kapitülasyonlar ile ilgili madde:

1.
Kapitülasyonlar tamamen kaldırıldı.

e) Tazminat ile ilgili madde:

1.
Yunanistan'ın savaş tazminatı olarak Karaağaç'ı vermesi
kararlaştırıldı.

f) Ermeni Devleti ile ilgili madde:

1.
Doğu Anadolu'da bir Ermeni devletinin kurulması fikrinden vazgeçildi.
Bölgenin Türk toprağı olduğu kabul edildi.

Türk Tarihinde bir
dönüm noktası olan Lozan Konferansı sonunda;

1. Sevr Antlaşması
ile çizilen sınırlar yeniden belirlendi.

2. Bütün dünya ülkeleri
yeni Türk devletinin varlığını resmen tanıdı.

3. Askeri zaferler
siyasi bir zaferle bitirildi.

4. Lozan Barış Antlaşması işgalci
devletlere karşı büyük bir başarının göstergesi idi. Bu yönüyle işgal
altındaki milletlere güzel bir örnek oldu.
Lozan Barış Antlaşması'nın
ardından İtilaf Devletlerinin son kalan kuvvetleri de Anadolu'yu terk
etti. Mustafa Kemal'in dört yıl önceki sözleri gerçek olmuştu.
Geldikleri gibi gittiler.[Resimleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]