MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI

MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI

(30 EKİM 1918)

I. Dünya
Savaşı sonunda ateşkes isteyen Osmanlı Devleti ile İtilaf Devletleri
arasında Limni Adası'nın Mondros limanında ateşkes anlaşması
imzalandı(3O Ekim 1918). Mondros Ateşkes Anlaşması'nı Osmanlı Devleti
adına Bahriye Nazırı (Denizcilik Bakanı) Rauf (Orbay) Bey imzalamıştır.
Rauf (Orbay) daha sonra Milli Mücadele'ye katılacaktır.

Mondros
Ateşkes Antlaşması'nın Maddeleri:

1. Çanakkale ve İstanbul
Boğazları açılacak, Boğazlardaki istihkamlar, (siperler) İtilaf
Devletleri tarafından işgal edilecek. İtilaf Devletlerinin Karadeniz'e
serbestçe geçişi sağlanacak. Osmanlı Devleti'nin Boğazlar üzerindeki
egemenliği sona erdi. Anadolu ile Rumeli'nin bağlantısı kesildi. Başkent
İstanbul'un güvenliği tehlikeye düştü.

2. Osmanlı ordusu terhis
edilecek. Orduya ait silah ve cephane İtilaf Devletlerinin emrine
verilecek. Anadolu'yu askersiz ve silahsız bırakarak işgaller karşısında
direniş olmasını önlemeye çalıştılar.

3. Osmanlı Donanması
İtilaf Devletlerinin gösterecekleri limanlarda göz altında tutulacak.
Osmanlı deniz gücünü etkisiz hale getirdiler.

4. Toros tünelleri
İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecek.

5. Bütün haberleşme,
ulaşım araç ve gereçleri, İtilaf Devletlerinin denetimi altında
bulundurulacak. Bölgeler arasında yardımlaşmaya engel oldular.
Anadolu'nun kontrolünü ele geçirdiler

6. İtilaf Devletleri, kendi
güvenliklerini tehdit edecek bir durum ortaya çıkarsa, herhangi bir
stratejik noktayı işgal edebilecekler (7. madde). Mondros'un en
tehlikeli maddesidir.

Bütün Anadolu topraklarının işgal
edilebileceği göstermektedir. Güvenliklerinin tehdit edilmesi bahanesi
işgallere haklılık kazandırmak içindir.

7. Trablusgarp ve
Bingazi'deki bütün Türk subayları, en yakın İtalyan garnizonuna; Hicaz,
Yemen, Suriye ve Irakta bulunan askeri birliklerimiz ise İtilaf
Devletlerine teslim olacaklardı. Osmanlı Devleti'nin askeri bakımından
güçsüz bırakmayı amaçlamaktadırlar.

8. Doğu Anadolu'daki altı
ilde (Vilayet-i Sitte) Diyarbakır, Erzurum, Van, Bitlis, Elazığ
(Harput), Sivas karışıklık çıkarsa, İtilaf Devletleri, bu illerin
herhangi bir bölümünü işgal edebileceklerdi (24. madde).

Mondros
ateşkesten çok kayıtsız şartsız bir teslim belgesidir. Birinci Dünya
Savaşı devam ederken İtilaf Devletleri Osmanlı toprakları için
aralarında gizli paylaşım anlaşmaları yapmışlardı. Bu nedenle Mondros
Ateşkes Anlaşması'na işgalleri kolaylaştırıp, karşı koymayı engelleyecek
maddeler yerleştirdiler. 13 Kasım 1918'de İtilaf Devletleri filosu
İstanbul'a demirleyerek yaklaşık beş asırlık başkentimizi işgal etti.

Mondros'a
dayanarak girişilen ilk işgal, İngilizler tarafından Musul'a yapıldı.
Bunun dışında;

- İngilizler : Urfa, Antep, Maraş'ı,

-
Fransızlar Ermenilerle birlikte : Adana, Mersin, Dörtyol'u,

-
İtalyanlar : Antalya, Burdur, Isparya ve Konya'yı işgal ettiler.

İngilizler,
işgal ettikleri yerler dışında Çanakkale, Eskişehir, Afyon, Samsun,
Merzifon ve Batum'a askeri birlik gönderdiler. İşgaller ateşkesin
maddelerine aykırıydı. Osmanlı Devleti çok zor durumdaydı.

Not.
İngilizler Maraş, Antep ve Urfa'yı daha sonra Fransızlara bırakacaktır.