Harita üzerinde Mesafe Nasıl Hesaplanır

HARİTALARDA HESAPLAMALAR

Harita ölçeklerinden yararlanarak
çok çeşitli hesaplamalar yapılabilmektedir. Harita ölçeğinden
yararlanarak uzunluk , alan ve eğim hesaplama yapılabilmektedir.

1.
Haritalarda uzunluk bulma ( Harita uzunluğunu bulma - gerçek uzaklığı
bulma , harita ölçeğini bulma )

2. Haritalarda alan bulma (
Haritadaki alanı bulma - gerçek alanı bulma , harita ölçeğini bulma )

3.
Haritalarda eğim hesaplama

Gerçek Uzunluğu Hesaplama

Gerçek
uzunluk, diğer bir deyişle arazi üzerindeki uzunluk,


Gerçek
Uzunluk = Ölçek (Payda) * Harita Uzunluğu


formülü ile ya da
doğru orantı kurularak hesaplanır.


Örnek : 1 / 850.000
ölçekli bir haritada A - B kentleri arası 8 cm ölçülmüştür.

Buna
göre iki kent arasındaki kuş uçuşu uzaklık kaç km'dir?


Orantıyla
Çözüm :


Ölçeğe göre, arazi üzerindeki 850.000 cm haritada 1
cm gösterilmiştir.

1 cm 850.000 cm'yi gösterdiğine göre

8
cm x cm'yi gösterir.

----------------------------------------------------------------

x
= 8 * 850.000 / 1 = 6.800.000 cm


cm'yi km'ye çevirmek için 5
basamak sola doğru gitmek gerekir.


6.800.000 cm = 68 km'dir.


Formülle
Çözüm :


Gerçek Uzunluk = Ölçek * Harita Uzunluğu

Gerçek
Uzunluk = 850.000 * 8

Gerçek Uzunluk = 6.800.000 cm = 68 km'dir.


Haritadaki
Uzunluğu Hesaplama


Harita üzerindeki uzunluk


Harita
Uzunluğu = Gerçek Uzunluk / Ölçek (payda)


formülü ile ya da
doğru orantı kurularak hesaplanır.



Örnek : Arazi
üzerindeki 180 km'lik uzunluk 1 / 900.000 ölçekli haritada kaç cm

ile
gösterilir?


Orantıyla Çözüm :


1 / 900.000
ölçeğinde,


1 cm 9 km'yi gösteriyorsa

x cm 180 km'yi
gösterir.

----------------------------------

x = 1* 180 / 9
= 20 cm'dir.


Formülle Çözüm :


Ölçeğe göre, arazi
üzerindeki 900.00 cm haritada 1 cm gösterilmiştir.


Harita
Uzunluğu = Gerçek Uzunluk / Ölçek (payda)

Harita Uzunluğu =
18.000.000 / 900.000

Harita Uzunluğu = 20 cm'dir.


Haritadaki
Uzunlukların Karşılaştırılması


İki harita uzunluğunun
karşılaştırılması esasına dayanan sorular ters orantı

kurularak
ya da iki aşamalı olarak çözülür.


Örnek : 1 / 750.000 ölçekli
bir haritada A-B noktaları arasındaki uzaklık 12 cm

ölçülmüştür.
Aynı uzaklık

1 / 1.500.00 ölçekli bir haritada kaç cm ile
gösterilir.


Çözüm l :


1 / 750.000 ölçekli haritada
12 cm'lik uzaklık, 1 / 1.500.000 ölçekli haritada x

cm
gösterilir.


Ölçekler arasında 750.000 / 1.500.000 oranı
bulunduğuna göre harita uzunlukları

arasında 12 / x oranı
vardır.

x = 750.00 * 12 / 1.500.000 = 6 cm'dir.


Çözüm
2:


1. haritadan yararlanarak gerçek uzaklığı bulalım


1
cm 7.5 km'yi gösteriyorsa,

12 cm x km'yi gösterir.

-----------------------------------------------------

x
= 12 * 7.5 / 1 = 90 km'dir.


2. haritadan yararlanarak
haritadaki uzunluğu bulalım :


15 km'yi 1 cm gösteriyorsa

90
km'yi x cm gösterir

---------------------------------

x =
90 * 1 / 15 = 6 cm'dir.


İzdüşümsel Alanın Hesaplanması


İzdüşümsel
alan, yer şekillerinin izdüşümünün alınması ile hesaplanan alandır.

Arazi
üzerindeki gerçek alan hesaplamalarında ise yer şekilleri yüzölçümü

dikkate
alınır. Bu nedenle bir yerin izdüşümü alanı ile gerçek alanı arasındaki


fark yardımıyla arazinin engebeliliği hakkında bilgi
edinilebilir.

İzdüşüm alanı ile gerçek alan arasındaki fark fazla
ise, arazinin engebesi de

fazladır.

İzdüşümsel alan,


İzdüşümsel
Alan = Ölçek (Payda)2 * Haritadaki Alana


formülü ile ya da
doğru orantı kurularak hesaplanır.



Örnek : 1 / 700.000
ölçekli bir haritada bir adanın kapladığı alan 15 cm2

olduğuna
göre adanın izdüşümsel alanı kam km2 dir?


Orantıyla Çözüm :


Ölçeğe
göre, 1 cm 700.000 cm'yi göstermektedir.


1 cm2 49 * 1010 km2
yi gösterdiğine göre,

15 cm2 x km2'yi gösterir.

--------------------------------------------------------------

x
= 15 * 49 * 1010 = 735 * 1010 cm2 dir.

cm2'yi km2'ye çevirmek
gerekir. 735 * 10 cm2 = 735 km2'dir.


Formülle Çözüm :


İzdüşümsel
Alan = (Ölçek Paydası)2 * Haritadaki Alan

İzdüşümsel Alan =
(700.000)2 * 15

İzdüşümsel Alan = 49 * 1010 * 15 = 735 * 1010 cm2

cm2'yi
km2'ye çevirmek gerekir. 735 * 1010 cm2 = 735 km2'dir.


Haritadaki
Alanı Hesaplama


Haritadaki alan,


Haritadaki Alan =
Gerçek Alan / Ölçek (Payda)2


formülü ile ya da doğru orantı
kurularak hesaplanır.


Örnek : Gerçek alanı 590.4 km2 olan göl
1 / 1.200.000 ölçekli haritada kaç cm2

gösterilir.


Orantıyla
Çözüm :


Ölçeğe göre ;


1 cm 12 km'yi
göstermektedir.


1 cm2 144 km2'yi gösteriyorsa

x cm2
590.4 km2'yi gösterir.

--------------------------------------------------------

x
= 590.4 / 144 = 4.1 cm2 dir.


Formülle Çözüm :


Haritadaki
Alan = Gerçek Alan / Ölçek2 (Payda)


Haritadaki Alan = 590.4 /
(12)2


Haritadaki Alan = 590.4 / 144 = 4.1 cm2


UYARI
: Haritalardaki alan hesaplanırken ölçek paydasının karesi mutlaka

alınmalıdır.


Ölçek
Hesaplama


Harita ve arazi üzerindeki uzunlukların verildiği
sorularda ölçek,


Ölçek (Payda) = Harita Uzunluğu / Gerçek
Uzunluk


formülü ya da doğru orantı kurularak hesaplanır.


Örnek
: Arazi üzerindeki 84 km'lik uzunluk, ölçeği bilinmeyen haritada 7 cm

gösterildiğine
göre, haritanın ölçeği nedir?


Orantıyla Çözüm :


84
km cm'ye çevrilir.

7 cm 8.400.000 cm'yi gösteriyorsa

1
cm x cm'yi gösterir.

-----------------------------------------------

x
= 1 * 8.400.000 / 7 = 1.200.000 cm'dir.

Ölçek : 1 /
1.200.000'dir.


Formülle Çözüm :


Ölçek (Payda) =
Harita Uzunluğu / Gerçek Uzunluk

Ölçek (Payda) = 7 / 8.400.000

Ölçek
(Payda) = 1.200.000 cm

Ölçek : 1 / 1.200.000'dir.


Ölçek
Hesaplama



Harita ve arazi üzerindeki alanların
verildiği sorularda ölçek


Ölçek (Payda) = Haritadaki Alan /
Gerçek Alan kesrinin karekökü


formülü ya da doğru orantı
kurularak hesaplanır.


Örnek : Gerçek Alanı 4375 km2 olan bir
göl, ölçeği bilinmeyen haritada 7 cm2

gösterildiğine göre
haritanın ölçeği nedir?