Yerkabuğunu Oluşturan Taşlar

Yerkabuğunu Oluşturan Taşlar

Yerkabuğunun ana malzemesi
taşlardır. Çeşitli minerallerden ve organik maddelerden oluşan katı,
doğal maddelere taş ya da kayaç denir. Yer üstünde ve içinde bulunan tüm
taşların kökeni magmadır. Ancak bu taşların bir kısmı bazı olaylar
sonucu değişik özellikler kazanarak çeşitli adlar almıştır. Oluşumlarına
göre taşlar üç grupta toplanır.

- Püskürük (Volkanik) Taşlar
-
Tortul Taşlar
- Başkalaşmış (Metamorfik) Taşlar

UYARI :
Tortul taşları, püskürük ve başkalaşmış taşlardan ayıran en önemli
özellik fosil içermeleridir.

Püskürük (Volkanik) Taşlar

Magmanın
yeryüzünde ya da yeryüzüne yakın yerlerde soğumasıyla oluşan taşlardır.

Katılaşım
taşları adı da verilen püskürük taşlar magmanın soğuduğu yere göre iki
gruba ayrılır.

- Dış Püskürük Taşlar
- İç Püskürük Taşlar

Dış
Püskürük Taşlar

Magmanın yeryüzüne çıkıp, yeryüzünde soğumasıyla
oluşan taşlardır. Soğumaları kısa sürede gerçekleştiği için Küçük
kristalli olurlar. Dış püskürük taşların en tanınmış örnekleri bazalt,
andezit, obsidyen ve volkanik tüftür.

Bazalt : Koyu gri ve siyah
renklerde olan dış püskürük bir taştır. Mineralleri ince taneli olduğu
için ancak mikroskopla görülebilir. Bazalt demir içerir. Bu nedenle ağır
bir taştır.

Andezit : Eflatun, mor, pembemsi renkli dış püskürük
bir taştır. Ankara taşı da denir. Dağıldığında killi topraklar oluşur.

Obsidyen
(Volkan Camı) : Siyah, kahverengi, yeşil renkli ve parlak dış püskürük
bir taştır. Magmanın yer yüzüne çıktığında aniden soğuması ile oluşur.
Bu nedenle camsı görünüme sahiptir.

Volkanik Tüf : Volkanlardan
çıkan kül ve irili ufaklı parçaların üst üste yığılarak yapışması ile
oluşan taşlara volkan tüfü denir.

İç Püskürük Taşlar

Magmanın
yeryüzünün derinliklerinde soğuyup, katılaşmasıyla oluşan taşlardır.
Soğuma yavaş olduğundan iç püskürükler iri kristalli olurlar. İç
püskürük taşların en tanınmış örnekleri granit, siyenit ve diyorittir.

Granit
: İç püskürük bir taştır. Kuvars, mika ve feldspat mineralleri içerir.
Taneli olması nedeniyle mineralleri kolayca görülür. Çatlağı çok olan
granit kolayca dağılır, oluşan kuma arena denir.

Siyenit :
Yeşilimsi, pembemsi renkli iç püskürük bir taştır. Adını Mısır’daki
Syene (Asuvan) kentinden almıştır. Siyenit dağılınca kil oluşur.

Diyorit
: Birbirinden gözle kolayca ayrılabilen açık ve koyu renkli
minerallerden oluşan iç püskürük bir taştır. İri taneli olanları, ince
tanelilere göre daha kolay dağılır.