MADDELERİN ÖZISILARI
Öz ısı’ nın diğer
bir adı da ISINMA ISISI’ dır. CGS birimleri sistemine göre bir maddenin
1 gramının sıcaklığını 1 °C yükseltmek için verilmesi gereken ısıdır.
CGS Birimleri, santimetre (uzunluk), gram (kütle) ve saniye (zaman)
birimleri temeline dayanan ve tarafından SI Birimleri yeri alınana kadar
bilim adamları arasında kullanılmış bulunan metrik sistemdir. SI
Birimleri ise, adını Uluslararası Birimler Sistemi anlamına gelen
Fransızca Systeme International d’Unites sözcüklerinin ilk harflerinden
almış , birimler sistemidir. SI Birimleri sisteminde ISINMA ISISI, bir
maddenin 1 kilogramının sıcaklığını 1 Kelvin derecesi yükseltmek için
verilmesi gerekli ısı miktarı olarak tanımlanır.
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Isınma
Isısı (Öz ısı) kavramını Joseph Black adlı İskoçyalı fizikçi ve kimyacı
bilim adamı ortaya koymuştur. Bu şahıs Isı ve Sıcaklık kavramlarını da
birbirinden ayırt etmiştir. Pierre Louis DULONG adlı Fransız kimyacı ile
Alexis Therese PETİT isimli Fransız fizikçi birlikte çalışmalar
yaparak, elementlerin özgül ısıları ile atom ağırlıklarının ters
orantılı olduklarını bulmuşlardır. Bu yasa DULONG VE PETİT KANUNU olarak
adlandırılmıştır. Buna göre , çoğu elementlerin atom ağırlıkları ile
ısınma ısılarının çarpımı sabit bir sayı verir. Buna dayanarak atom
ağırlığı bilinmeyen elementlerin yaklaşık Atom Ağırlığı
hesaplanabilmiştir. Dulong ve Petit Kanunu, hemen tüm elementlerde
atomal ısının yaklaşık 26.4 Joule K. mol olmasına uygun düşmektedir.
ELEMENTİN
ATOM AĞIRLIĞI x ISINMA ISISI @ 26.4 JOULE K.MOL
MADDENİN
ADI ÖZISI (Cal/g°C)
Su 1.00
Buz 0.50
Zeytinyağı
0.47
Naftalin 0.41
Hidrojen 0.41
Oksijen 0.22.
Bor
0.58
Magnezyum 0.26
Alüminyum 0.217
Krom 0.12
Manganez
0.115
Demir 0.115
Nikel 0.110
Bakır 0.1
Çinko
0.095
Kripton 0.074
Baryum 0.045
Uranyum 0.026
Cıva
0.033
Gümüş 0.056
Kurşun 0.031
Bizmut
0.294
Cam,kum 0.15
MADDENİN ADI ÖZISI (Cal/g°C)
Hava(sabit
basınçta) 0.23
Su buharı 0.48
Kobalt 0.107
Tabloyu
incelediğimizde diğer elementlerin öz ısılarının suya göre daha az
olduğunu görmekteyiz. Bu elementlerin hepsinden kütle olarak eşit
miktarda ısı versek, sıcaklık artışı en az suda olur, diğerlerinin ısısı
daha çok artar.Örneğin civanın öz ısısı suyun 1/30’u kadardır. Aynı
miktarda su ile cıvayı birer kaba koyup eşit miktarda ısı versek
cıvadaki ısı artışının suya göre 30 kat daha fazla olduğunu görürüz.
C
su = 1.0 Cal/g°C Q = m . c . Dt
C cıva = 0.033 Cal/g°C
m
su . c su . Dt su = m cıva . c cıva . Dt cıva
Kütleler eşit
olduğu için ; c su . Dt su = c cıva . Dt cıva
1.0x Dt su = 0.033x
Dt cıva
Dt cıva =1/0.033 x Dt cıva
Dt cıva =30 x Dt su
Cıva
kolay ısı artışı sağlayan bir madde olduğu için termometrelerde
kullanılmaktadır.
Maddelerin ısınmalarındaki
farklılıklar, maddelerin ayırt edici özelliklerinden biri olan öz ısı
ile ilgilidir.