Kimyasal Tepkimeler

Kimyasal Tepkimeler


01. Giriş
02. Kimyasal Tepkimelerin
Denkleştirilmesi
03. Yükseltgenme �İndirgenme Reaksiyonları
03.01.
Asidik Ortamdaki Yükseltgenme �ndirgenme Reaksiyonları
03.02. Bazik
Ortamdaki Yükseltgenme �ndirgenme Reaksiyonları
04. Kimyasal
Hesaplamalar



01. Giriş


Kimyasal tepkimeleri
yer değiştirme tepkimeleri ve indirgenme yükseltgenme tepkimeleri olarak
sınıflandırabiliriz.
Nötürleşme tepkimeleri


Çökme
tepkimeleri



Uçucu bileşik oluşumu


Yükseltgenme-
İndirgenme tepkimeleri



02. Kimyasal Tepkimelerin
Denkleştirilmesi



Yukarıdaki tepkimede reaksiyona giren H,
C ve O atomları sayısı ile reaksiyondan çıkan H, C ve O atomları sayısı
birbirine eşit değil. Öncelikle denkleştirme yapılmalıdır. Bu işlem
aşağıdaki sıra takip edilerek yapılabilir.

1. Denklemin sol
tarafında 6 C atomu olduğu için sağ taraftaki CO2 nin basına 6 eklenir.


2.
Denklemin sol tarafında 14 H atomu olduğu için sağ taraftaki H2O nun
başına 7 eklenir (7x2=14)


3. En son olarak O denkleştirilmesi
yapılır. Reaksiyonun sağ tarafında 12 + 7 =19 tane O atomu
bulunmaktadır. Bu nedenle sol taraftaki O2 başına 15/2 yazılır. ( 19-4
=15)
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

4.
Kesirli sayıdan kurtulmak için her iki taraftaki katsayılar 2 ile
çarpılır.


03. Yükseltgenme �İndirgenme Reaksiyonları

03.01.
Asidik Ortamdaki Yükseltgenme �ndirgenme Reaksiyonları



1.
Oksijen ve hidrojen dışında elementlerin sayısı, yarı tepkimelerin her
iki tarafında eşit hale getirilir.





2. Reaksiyonun
sağ ve sol tarafındaki O sayıları hesaplanarak eksik olan tarafa eksik
sayı kadar H2O eklenir.



3. Hidrojen eksikliği kadar H+,
gereken tarafa yazılır.




4. Yük denkliğini sağlamak
için uygun tarafa uygun sayıda elektron eklenir.




5.
Reaksiyonun sağ ve sol taraflarındaki elektron sayılarını eşitlemek için
her bir tepkime gerekli sayı ile çarpılır.






6.
Yukarıdaki iki yarı tepkime taraf tarafa toplanır, Birbirine zıt
tarafta olan 6e birbirini götürür. Sonuç tepkimede elektron
görülmemelidir.





03.02. Bazik Ortamdaki
Yükseltgenme �ndirgenme Reaksiyonları



iyonik tepkimesini
ele alalım.

1. Tepkime iki eşitliğe bölünür



2.
Yarı tepkimelerdeki oksijen atomu eksikliği olan tarafa, her bir O atomu
için bir H2O molekülü eklenir.


3. H denkliği yapılırken her
bir H atomu için karşı tarafa H2O molekülü eklenir




4.
Eklenen her bir H2O molekülü için tepkimenin ters tarafına OH- eklenir.



5.
Tepkimenin her iki tarafında birbirinin aynısı moleküller varsa
öncelikle onlar elimine edilir.



6. Birinci yarı
tepkimeyle işimiz bittikten sonra ikinci yarı tepkime denkliklerine
başlanır. Tepkimenin bir tarafındaki her bir H atomu için diğer tarafa 1
H2O eklenir.Eklenen her bir H2O molekülü için diğer tarafa OH- eklenir


7.
Her bir yarı tepkimedeki elektron eksiklikleri tamamlanır.




8.
Ortak bir çarpan bulunarak 2 reaksiyondaki elektronların alt alta
toplama yapıldığı zaman birbirini götürmesi sağlanır.





9.
Sadeleştirilmeler yapıldıktan sonra denkleşmiş reaksiyon elde edilir.



04.
Kimyasal Hesaplamalar

Bir tepkimeye giren atom, molekül veya
iyonlar arasındaki kütle ve sayı ilişkisini veren hesaplara kimyasal
hesaplamalar (stokiyometri) denir. Kimyada bu hesaplamaların
yapılabilmesi için tepkimenin denkleştirilmiş olması gerekir.
Denkleştirme hem kütle hem de yük bakımından yapılmalıdır.

Örnek:
NaOH
üretiminde Na2CO3 ve Ca(OH)2 kullanılmaktadır. 500 g Na2CO3
kullanıldığında ne kadar NaOH üretilir.

Bu tür problemlerde ilk
yapılması gereken reaksiyonun yazılarak, reaksiyondaki
denkleştirilmelerin yapılmasıdır. Bu bir yer değiştirme reaksiyonudur.




Yukarıdaki
reaksiyona bakacak olursak 1 mol Na2CO3�an 2 mol NaOH oluşmaktadır.

1
mol Na2CO3= 105,9 gr/mol
1 mol NaOH = 40 gr/mol

105,9 g
Na2CO3 80 g NaOH
500 g x g NaOH [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]

x =
500 x 80/105,9

x = 377 g NaOH oluşur



Örnek:

4,00
mol Fe ile 5,00 mol H20 nun tepkimesi sonucunda kaç mol H2 oluşur?



İki
reaktantın (giren ürün) miktarı verildiği için öncelikle hangi
reaktantın sınır belirleyici olduğunu bulmak gerekiyor. Yani
reaktantlardan biri tamamen reaksiyona girerken diğerinin bir kısmı
reaksiyona girip bir kısmı artacak.

3 mol Fe 4 mol H20
(tepkimeye göre)

4,00 mol Fe x mol H20

x = (4 x 4) / 3
x
= 5,33 mol H2O

Bu demektir ki bu reaksiyonun olabilmesi için
5,33 mol H2O�ya ihtiyacımız var. Fakat elimizde 5,00 mol H2O
bulunmaktadır.
O zaman bu reaksiyonun sınır reaktantı H2O. 5 mol H2O
için kaç mol Fe gerektiği bulunmalıdır.


3 mol Fe 4 mol H20
(tepkimeye göre)

x mol Fe 5 mol H20

x = (5 x 3) / 4

x
= 3,75 mol Fe gerekmektedir.

Elimizde 4,00 mol Fe zaten var .
Öyleyse eldeki Fe�n 3,75 molü 5,00 mol H2O reaksiyona girecek ve 0,25
mol Fe reaksiyona girmeden kalacak.

Diğer bir deyişle
hesaplamalar yapılırken H2O temel alınacak


4 mol H2O
reaksiyona girdiğinde 4 mol H2 oluşuyorsa (reaksiyondan)

5 mol
H2O x mol H2

x = (5 x 4) / 4

x = 5 mol H2 oluşur