DÜNYANIN ŞEKLİ VE ÖZELLİKLERİ
DÜNYANIN ŞEKLİ
Dünya'mız,
kutuplardan basık, ekvatordan şişkin bir görünüme sahiptir. Dünyanın bu
şekline "Geoit" denir. Dünya'mız tam ortasından geçtiği düşünülen bir
eksen etrafında dönmektedir. Dünyamız, güneş sisteminin 9 gezegeninden
biridir. Güneş'in çevresinde dolanır. Küre şeklinde olup; kutuplardan
biraz basıktır. Eksenin Dünya'yı deldiği varsayılan noktalar kutup
noktalarıdır. Dünya, bu eksen etrafında batıdan doğuya doğru döner.
Ekvator Dünyamızı iki eşit parçaya böldüğünü varsaydığımız çizgiye
Ekvator denir. Ekvatorun kuzeyinde kalan bölümüne Kuzey Yarımküre,
güneyindekine ise Güney Yarımküre denir.
Ekvatorun 23 27'
kuzeyinden geçen enlem çizgisine Yengeç Dönencesi adı verilir. Ekvatorun
23 27' güneyinden geçen enlem çizgisine ise Oğlak Dönencesi denir.
Kutup daireleri, ekvatorun 66 33' kuzey ve güney enlem çizgilerinden
geçen dairelerdir. Bu dairelere Aydınlanma Dairesi denir. Güneş ışınları
Yengeç Dönencesine dik geldiğinde yurdumuzda yaz mevsimi; Oğlak
Dönencesine dik geldiğinde ise kış mevsimi yaşanır.
Dünyamızı
çepeçevre kuşatan 10.000 km kalınlığındaki havanın yapısında %78 Azot,
%21 Oksijen, %1 de Su Buharı, Karbondioksit, Ozon, Toz bulunmaktadır.
İklim
olayları atmosferin ilk 12 km'sinde oluşur. Güneş ısısının bize gelen
kısmı %43'lük kısmıdır. Geri kalanı atmosferin katmanlarınca tutulur.
Bizi ısıtan; Güneş'in Dünya'dan yansıyan ışınlarıdır. Dolayısıyla
havanın üst katmanları daha soğuktur. Yaklaşık her 100 m'de 0.5 derece
düşer.
Dünyamızın ısınmasına göre üç ısı kuşağı vardır:
Sıcak
Kuşak: Dönenceler arasındaki bölgedir. Burada sadece yaz mevsimi
vardır.
Soğuk Kuşak: Kutup noktaları ile kutup daireleri arasında
kalan bölgedir. Buralarda sadece kış mevsimi yaşanır.
Ilıman
Kuşak: Dönencelerle kutup daireleri arasında kalan bölgeler. Buralarda
dört mevsim yaşanır.